ALT là một trong những chỉ số về men gan được dùng để kiểm tra tình trạng sức khỏe của gan và đánh giá các tổn thương gan nếu có. Khi chỉ số ALT tăng cao thì đây được coi là tín hiệu cảnh báo gan của bạn đang gặp phải vấn đề nào đó. Những thông tin trong bài viết dưới đây sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về ALT và cách xử trí khi chỉ số này tăng cao.

1.Xét nghiệm ALT

ALT (Alanine aminotransferase) là một loại enzyme được sản xuất tại gan, một lượng ít ALT được tìm thấy tại các cơ xương, tim và thận. Ở người bình thường chỉ số ALT trong máu là trong khoảng từ 7 U/L đến 56 U/L. Nồng độ ALT trong máu sẽ tăng cao khi gan hay các bộ phận trên gặp phải một vấn đề tổn thương nào đó, có thể là do dùng thuốc, chấn thương hoặc do bệnh lý. Lúc này xét nghiệm ALT sẽ được chỉ định thực hiện cùng với xét nghiệm AST nhằm giúp kiểm tra và đánh giá chức năng gan.

Thời điểm phù hợp nên tiến hành xét nghiệm ALT đó là khi cơ thể bệnh nhân xuất hiện những triệu chứng như sau:

• Mệt mỏi, cơ thể suy nhược, sốt;

• Buồn nôn, chán ăn, ăn không ngon miệng;

• Vàng mắt, vàng da, phân nhạt màu còn nước tiểu thì sậm màu;

• Đau bụng, nhất là vùng hạ sườn phải;

• Nổi mề đay, ngứa ngáy, mụn nhọt,...

Ngoài ra, những người thường xuyên hút thuốc lá, nghiện bia rượu, thể trạng béo phì, đã từng mắc bệnh về gan, hay phải tiếp xúc với các hóa chất độc hại, mắc viêm gan do nhiễm virus A, B, C,... thì cũng nên thực hiện xét nghiệm này. 

Không chỉ có vai trò trong chẩn đoán và phát hiện bệnh, xét nghiệm ALT còn được thực hiện nhằm mục đích theo dõi diễn tiến của bệnh gan (xơ gan, gan nhiễm mỡ, viêm gan,...), đồng thời giúp đánh giá hiệu quả điều trị bệnh và xác định các phương pháp điều trị phù hợp.

Nồng độ ALT trong máu sẽ tăng lên nhưng đây không phải là triệu chứng đặc hiệu của riêng các tổn thương tại gan mà nó cũng có thể là biểu hiện của những bệnh lý khác ngoài gan. Bởi vì ALT còn có mặt ở những cơ quan khác. Do vậy bên cạnh xét nghiệm ALT, bệnh nhân sẽ cần thực hiện thêm những biện pháp kiểm tra khác để xác định được chính xác tình trạng và nguyên nhân gây bệnh.

2. Ý nghĩa của xét nghiệm ALT

Chỉ số ALT trong máu trong giới hạn cho phép được cho là bình thường, hoàn toàn không phải là dấu hiệu của những ảnh hưởng bệnh lý nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu chỉ số ALT cao thì bạn nên cảnh giác, bởi đây là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề gan đang gặp phải.

Nếu chỉ số ALT cao, không sớm phát hiện, xác định và điều trị kịp thời thì bệnh có thể trở nên nghiệm trọng, nặng nề nhất là suy gan và biến chứng, đe dọa đến tính mạng người bệnh.

a. Chỉ số ALT tăng nhẹ đến trung bình

Trong các bệnh lý viêm gan cấp, nhẹ, bệnh gan mạn tính (viêm gan mạn, xơ gan, di căn gan), thường nồng độ ALT trong máu không tăng nhiều, gấp dưới 4 lần so với bình thường. Ở mức tăng ALT này, được đánh giá vấn đề gan ở mức bình thường đến nhẹ, nhưng vẫn cần thực hiện xét nghiệm này thường xuyên để theo dõi sự thay đổi.

Các nguyên nhân gây chỉ số ALT tăng nhẹ đến vừa có thể do tắc nghẽn ống mật, gan nhiễm mỡ. Một số trường hợp lạm dụng rượu bia, tổn thương tim, có khối u trong gan cũng khiến nồng độ ALT tăng nhẹ.

b. Chỉ số ALT tăng cao

Nồng độ ALT tăng rất cao, có thể gấp 100 lần chỉ số bình thường là dấu hiệu cảnh báo viêm gan virus cấp hoặc mạn tính, tổn thương gan do thuốc, độc chất, hoại tử tế bào gan, trụy mạch kéo dài.

Trong viêm gan cấp tính, chỉ số ALT máu thường duy trì cao trong khoảng 1 - 2 tháng, sau đó khoảng 3 - 6 tháng nồng độ ALT sẽ trở về mức bình thường.

3.  Kết quả xét nghiệm ALT

Kết quả xét nghiệm ALT bình thường có thể dao động từ 7 đến 55 đơn vị mỗi lít. Chỉ số ALT thường cao hơn ở nam giới.

Các nguyên nhân có thể làm tăng nhẹ chỉ số ALT:

1. Lạm dụng đồ uống có cồn

2. Xơ gan

3. Bệnh bạch cầu đơn nhân

4. Các loại thuốc statin, aspirin và một số thuốc trợ ngủ

Các nguyên nhân có thể làm tăng vừa chỉ số ALT:

1. Bệnh gan mãn tính

2. Lạm dụng đồ uống có cồn

3. Xơ gan

4. Tắc mật (tắc nghẽn đường mật)

5. Đau tim hoặc suy tim

6. Tổn thương thận

7. Chấn thương cơ

8. Tổn thương tế bào hồng cầu

9. Sốc nhiệt

10. Thừa Vitamin A

Chỉ số ALT cao có thể được gây nên bởi:

1. Viêm gan siêu vi cấp

2. Quá liều thuốc của một số thuốc như acetaminophen

3. Ung thư gan

4. Sốc nhiễm khuẩn

Nguồn: Tổng hợp