Xét nghiệm máu là một trong những xét nghiệm thường quy được bác sĩ chỉ định khi khám chữa bệnh. Nó cung cấp các chỉ số quan trọng giúp chẩn đoán bệnh, theo dõi tiến triển của bệnh và đánh giá quá trình điều trị. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp ý nghĩa của các chỉ số trong xét nghiệm máu và một vài lưu ý trước khi xét nghiệm.

1. Mục đích của xét nghiệm công thức máu

Các chỉ số huyết học trong xét nghiệm công thức máu sẽ giúp chúng ta nắm được tình trạng sức khỏe tổng quát, chẩn đoán được những bệnh lý như bệnh bạch cầu, nhiễm trùng, thiếu máu, suy gan hay rối loạn tạo máu. Cụ thể xét nghiệm công thức máu là nhằm các mục đích như sau:

1.1. Kiểm tra sức khỏe tổng thể

Xét nghiệm công thức máu là một chỉ định giúp đánh giá và kiểm tra tổng thể sức khỏe của người bệnh xem có đang gặp phải bệnh lý nào hay không. Đây là chỉ định thường quy nên được thực hiện định kỳ hàng năm, ít nhất 6 tháng/lần.

1.2. Chẩn đoán nguy cơ mắc bệnh

Nếu một người xuất hiện các dấu hiệu nghi ngờ mắc các bệnh liên quan tới xét nghiệm công thức máu, rối loạn máu thì sẽ được chỉ định thực hiện xét nghiệm công thức máu nhằm tìm ra nguyên nhân gây bệnh.

1.3. Theo dõi diễn tiến của bệnh

Bên cạnh mục đích sàng lọc, thăm khám bệnh lý, đối với những người đang trong quá trình điều trị các bệnh về máu thì cũng cần tiến hành xét nghiệm công thức máu thường xuyên để đánh giá và tiễn lượng diễn tiến của bệnh.

1.4. Đánh giá hiệu quả điều trị 

Có những loại thuốc điều trị có thể gây tác động đến số lượng tế bào máu. Xét nghiệm công thức máu sẽ giúp đánh giá những ảnh hưởng này. Thông qua kết quả xét nghiệm bác sĩ có thể lựa chọn phương án điều trị thay thế sao cho phù hợp hơn, ví dụ như thay thuốc hoặc giảm liều lượng,...

2. Các chỉ số huyết học có ý nghĩa gì trong xét nghiệm công thức máu?

2.1. Ý nghĩa khảo sát hồng cầu

Hồng cầu là tế bào máu chiếm tỷ lệ lớn nhất so với những tế bào máu còn lại. Trong hồng cầu có chứa một lượng lớn chất sắt và đây chính là thành phần tạo nên màu đỏ của máu. Xét nghiệm đo lường hàm lượng hemoglobin hồng cầu được tiến hành nhằm kiểm tra, đánh giá kích thước và hình dạng của hồng cầu. Dựa trên kết quả xét nghiệm, bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh nhân đó có đang bị thiếu máu hay không và nguyên nhân gây ra hiện tượng này là gì.

Các nguyên nhân dẫn đến tình trạng thiếu máu ở người bệnh có thể là do bị suy kiệt, thiếu sắt, phụ nữ đang trong kỳ kinh nguyệt, phụ nữ mang thai, mắc bệnh huyết sắc tố,...

Thiếu máu có thể khiến bệnh nhân gặp phải các triệu chứng như mệt mỏi, chóng mặt, nặng ngực, hạ huyết áp,... Lúc này người bệnh cần được truyền máu để được bổ sung hồng cầu kịp thời, tránh để xảy ra những biến chứng nguy hiểm.

2.2. Ý nghĩa khảo sát tiểu cầu

Kích thước của tiểu cầu vô cùng nhỏ, chúng chính là những mảnh vỡ của đại tế bào và tham gia vào giai đoạn đầu khi đông máu. Số lượng tế bào tiểu cầu được đo lường trong một đơn vị máu sẽ giúp kiểm tra được khả năng đông máu ở giai đoạn đầu của bệnh nhân có tốt hay không. 

Trong trường hợp tiểu cầu ở mức quá thấp thì có khả năng bệnh nhân đang gặp phải chứng chảy máu khó cầm. Những lúc như vậy cần có biện pháp khắc phục từ sớm, tránh tình trạng xảy ra tổn thương và bệnh nhân sẽ bị chảy máu không ngừng. Những bệnh nhân này thường sẽ đối diện với tình trạng xuất hiện các vết bầm tím không rõ nguyên nhân trên da, chảy máu chân răng kéo dài,...

2.3. Ý nghĩa khảo sát bạch cầu

Một trong những chỉ số huyết học quan trọng khác trong xét nghiệm công thức máu cần phải kể đến đó chính là định lượng các tế bào bạch cầu. Đây là loại tế bào có chức năng miễn dịch giúp bảo vệ cơ thể chống lại sự xâm nhập của những tác nhân gây bệnh.

Vì vậy chỉ số xét nghiệm bạch cầu trong máu sẽ có tác dụng giúp chúng ta phát hiện và đánh giá tình trạng nhiễm trùng của bệnh nhân. Nếu số lượng các tế bào bạch cầu tăng cao thì có nghĩa là tình trạng nhiễm trùng đó khá nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định cho bệnh nhân sử dụng thuốc kháng sinh. Bên cạnh đó, đối với những trường hợp bệnh nhân bị viêm đường hô hấp nhưng kết quả xét nghiệm cho thấy bạch cầu không tăng, thì có thể xem xét nguyên nhân đó là do virus. Lúc này điều trị kháng sinh sẽ không phù hợp mà cần áp dụng các biện pháp khác để làm giảm tải lượng virus trong cơ thể bệnh nhân. 

Ngoài ra xét nghiệm chỉ số bạch cầu trong máu cũng thường được thực hiện nhằm phát hiện ra các bệnh lý như hen suyễn, dị ứng và nhiễm ký sinh trùng.

3. Những điều cần lưu ý trước khi xét nghiệm máu

- Không uống thuốc trước khi đi làm xét nghiệm máu: nếu bạn lỡ uống thuốc trước khi làm xét nghiệm hãy thông báo với bác sĩ để bác sĩ đưa ra hướng xử trí phù hợp vì không phải loại thuốc nào cũng ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.

- Nhịn ăn: Một số xét nghiệm yêu cầu phải nhịn ăn trong vòng 8 – 12 giờ để cho kết quả chính xác như xét nghiệm đường huyết, xét nghiệm mỡ máu, xét nghiệm các bệnh lý về gan mật.... Các xét nghiệm khác như HIV, cường giáp,... người bệnh có thể không cần nhịn đói trước khi làm xét nghiệm

- Không sử dụng các chất kích thích như rượu bia, cà phê, thuốc lá...

>>Xem thêm: 18 thông số xét nghiệm công thức máu

Nguồn: Tổng hơp