Nội kiểm huyết học là một hoạt động quan trọng trong quản lý chất lượng xét nghiệm huyết học. Nội kiểm huyết học là việc đánh giá chất lượng của quá trình phân tích mẫu bằng cách sử dụng các mẫu có giá trị tham chiếu đã biết trước. Mục tiêu của nội kiểm huyết học là phát hiện và ngăn chặn các sai số có thể xảy ra trong quá trình phân tích, từ đó đảm bảo sự tin cậy và chính xác của kết quả xét nghiệm. Nguyên tắc của nội kiểm huyết học là tuân thủ các tiêu chuẩn và quy định về nội kiểm, thực hiện nội kiểm một cách liên tục và có kế hoạch, ghi nhận và xử lý các kết quả nội kiểm, cải tiến liên tục quá trình nội kiểm.

1. Quy trình nội kiểm huyết học gồm có các bước sau:

Bước 1: Lựa chọn vật liệu nội kiểm.

•  Vật liệu nội kiểm là các mẫu có giá trị tham chiếu đã biết trước, được sử dụng để so sánh với kết quả phân tích của các mẫu thật. Có hai loại vật liệu nội kiểm là vật liệu nội kiểm thương mại và vật liệu nội kiểm tự chế.

• Vật liệu nội kiểm thương mại là các mẫu được sản xuất bởi các công ty chuyên về nội kiểm, có đầy đủ thông tin về giá trị tham chiếu, sai số cho phép, bảo quản và sử dụng.

• Vật liệu nội kiểm tự chế là các mẫu được thu thập từ nguồn gốc tự nhiên, như máu người hoặc động vật, có giá trị tham chiếu được xác định bởi phòng xét nghiệm.

• Khi lựa chọn vật liệu nội kiểm, cần chú ý đến các yếu tố như tính đại diện, tính ổn định, tính khả dụng và chi phí.

Bước 2: Xác định tần suất và số lượng mẫu nội kiểm.

- Tần suất và số lượng mẫu nội kiểm phụ thuộc vào các yếu tố như loại xét nghiệm, thiết bị phân tích, số lượng mẫu thật, nguy cơ sai số và yêu cầu của khách hàng.

Một số nguyên tắc cơ bản khi xác định tần suất và số lượng mẫu nội kiểm là:

• Thực hiện ít nhất một lần nội kiểm cho mỗi loại xét nghiệm trong mỗi ca làm việc;

• Sử dụng ít nhất hai mức giá trị tham chiếu khác nhau cho mỗi loại xét nghiệm;

• Sử dụng ít nhất hai lô vật liệu nội kiểm khác nhau cho mỗi loại xét nghiệm;

• Thực hiện nội kiểm trước và sau khi thay đổi thiết bị, phương pháp, vật tư hoặc nhân viên;

• Thực hiện nội kiểm khi có sự cố hoặc nghi ngờ về kết quả xét nghiệm.

Bước 3: Thực hiện phân tích mẫu nội kiểm.

Mẫu nội kiểm được phân tích theo cùng một quy trình như mẫu thật, bao gồm các bước như chuẩn bị mẫu, chạy thiết bị, đọc kết quả và ghi nhận kết quả.

• Khi thực hiện phân tích mẫu nội kiểm, cần chú ý đến các điểm sau:

• Tuân thủ thời hạn sử dụng và bảo quản mẫu nội kiểm;

• Không được biết trước giá trị tham chiếu của mẫu nội kiểm;

• Không được sửa chữa hoặc loại bỏ kết quả nội kiểm;

• Không được phân biệt mẫu nội kiểm và mẫu thật.

Bước 4: Phân tích và đánh giá kết quả nội kiểm.

- Kết quả nội kiểm được phân tích và đánh giá bằng các phương pháp thống kê để xác định sai số của quá trình phân tích.

- Có hai loại sai số là sai số ngẫu nhiên và sai số hệ thống.

• Sai số ngẫu nhiên là sai số không có quy luật, do các yếu tố không kiểm soát được như nhiệt độ, áp suất, độ ẩm, dao động của thiết bị.

• Sai số hệ thống là sai số có quy luật, do các yếu tố có thể kiểm soát được như lỗi của thiết bị, phương pháp, vật tư, nhân viên.

- Các phương pháp thống kê để phân tích và đánh giá kết quả nội kiểm gồm có:

• Biểu đồ Levey-Jennings

• Biểu đồ Youden

• Biểu đồ Westgard

• Chỉ số CV (hệ số biến thiên)

• Chỉ số SDI (sai số chuẩn hóa)

• Chỉ số TE (sai số toàn phần).

- Khi phân tích và đánh giá kết quả nội kiểm, cần chú ý đến các điểm sau:

• Sử dụng các công cụ thống kê phù hợp với loại xét nghiệm và vật liệu nội kiểm;

• Xác định các giới hạn cho phép cho sai số ngẫu nhiên và sai số hệ thống;

• Xử lý các kết quả ngoài giới hạn cho phép theo các nguyên tắc đã định trước.

Bước 5: Tham gia các chương trình ngoại kiểm.

• Ngoại kiểm là việc so sánh kết quả xét nghiệm của một phòng xét nghiệm với kết quả của các phòng xét nghiệm khác hoặc với một tiêu chuẩn chung.

• Mục tiêu của ngoại kiểm là xác nhận chất lượng của kết quả xét nghiệm và cải thiện chất lượng của quá trình phân tích.

• Nguyên tắc của ngoại kiểm là tuân thủ các tiêu chuẩn và quy định về ngoại kiểm, tham gia các chương trình ngoại kiểm uy tín và có chứng nhận, ghi nhận và xử lý các kết quả ngoại kiểm, cải tiến liên tục quá trình ngoại kiểm.

2. Lợi ích của việc nội kiểm cho chất lượng xét nghiệm huyết học

Việc nội kiểm huyết học mang lại nhiều lợi ích cho chất lượng xét nghiệm huyết học, cụ thể như sau:

- Đảm bảo sự tin cậy và chính xác của kết quả xét nghiệm. Khi thực hiện nội kiểm, phòng xét nghiệm có thể kiểm tra và đánh giá chất lượng của quá trình phân tích, từ đó phát hiện và ngăn chặn các sai số có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm. Kết quả xét nghiệm tin cậy và chính xác sẽ giúp cho việc chẩn đoán, điều trị và theo dõi bệnh trạng của bệnh nhân được hiệu quả hơn.

- Phát hiện và khắc phục kịp thời các lỗi trong quá trình phân tích. Khi thực hiện nội kiểm, phòng xét nghiệm có thể nhận biết được các lỗi ngẫu nhiên hoặc hệ thống trong quá trình phân tích, từ đó có thể xử lý kịp thời để tránh ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm. Việc phát hiện và khắc phục các lỗi trong quá trình phân tích sẽ giúp cho việc tiết kiệm thời gian, chi phí và nguồn lực của phòng xét nghiệm.

- Cải thiện hiệu suất và hiệu quả của thiết bị và nhân viên. Khi thực hiện nội kiểm, phòng xét nghiệm có thể đánh giá được hiệu suất và hiệu quả của thiết bị và nhân viên trong quá trình phân tích, từ đó có thể cải tiến và tối ưu hóa các thiết bị, phương pháp, vật tư và kỹ năng của nhân viên. Việc cải thiện hiệu suất và hiệu quả của thiết bị và nhân viên sẽ giúp cho việc tăng năng suất, chất lượng và an toàn của phòng xét nghiệm.

- Tăng uy tín và niềm tin của khách hàng. Khi thực hiện nội kiểm, phòng xét nghiệm có thể chứng minh được chất lượng của kết quả xét nghiệm với các bên liên quan, như bác sĩ, bệnh nhân, cơ quan y tế, cơ quan giám sát. Việc thực hiện nội kiểm sẽ giúp cho việc tăng uy tín và niềm tin của khách hàng đối với phòng xét nghiệm.

3. Kết luận

    Nội kiểm huyết học là một hoạt động không thể thiếu trong quản lý chất lượng xét nghiệm huyết học. Nội kiểm huyết học giúp cho việc đảm bảo sự tin cậy và chính xác của kết quả xét nghiệm, phát hiện và khắc phục kịp thời các lỗi trong quá trình phân tích, cải thiện hiệu suất và hiệu quả của thiết bị và nhân viên, tăng uy tín và niềm tin của khách hàng. Để thực hiện nội kiểm huyết học một cách hiệu quả, phòng xét nghiệm cần tuân thủ các tiêu chuẩn và quy định về nội kiểm, thực hiện nội kiểm một cách liên tục và có kế hoạch, ghi nhận và xử lý các kết quả nội kiểm, cải tiến liên tục

Nguồn: Tổng hợp