HgB là chỉ số trong kết quả xét nghiệm phân tích tế bào máu. Cùng với nhiều chỉ số khác sẽ thể hiện tình trạng sức khỏe và hỗ trợ trong việc theo dõi quá trình điều trị của bệnh nhân.

1. HgB là chỉ số gì trong cơ thể?

HgB là tên viết tắt của Hemoglobin, thể hiện lượng huyết sắc tố có mặt trong một thể tích máu. 

Vai trò của Hemoglobin là vận chuyển oxy từ phổi đến các cơ quan khác, nhận khí CO2 quay trở về phổi để phổi làm nhiệm vụ trao đổi khí. Đồng thời, đây cũng là chất tạo màu đỏ cho máu dưới dạng protein của hồng cầu.

Có 3 loại Hemoglobin phổ biến là:

• Hemoglobin A: Là loại huyết sắc tố thường gặp nhất ở người trưởng thành và có liên quan trực tiếp đến một số bệnh như Thalassemia khi lượng Hemoglobin A giảm xuống mạnh.

• Hemoglobin F: Đây là huyết sắc tố xuất hiện trong thai nhi và trẻ sơ sinh. Một số bệnh lý khiến lượng Hemoglobin F sẽ tăng lên với số lượng lớn và thay thế Hemoglobin A như bệnh hồng cầu hình liềm, bạch cầu, thiếu máu bất sản và khoảng thời gian sau sinh của sản phụ.

• Hemoglobin A2: Đây là loại huyết sắc tố bình thường, tìm thấy trong người trưởng thành.

2. Chỉ số HgB trong kết quả xét nghiệm máu

HgB thể hiện tình trạng thiếu máu của người được xét nghiệm, nếu chỉ số không nằm trong khoảng giá trị chuẩn tức là tình trạng cơ thể của người được xét nghiệm đang có vấn đề, dựa vào đó bác sĩ có thể quyết định có cần phải truyền máu cho người được xét nghiệm hay không. Giá trị của Hemoglobin cũng khác nhau tùy vào giới tính, đối với nam thường là 13 - 18g/dl và nữ là 12 - 16g/dl, đối với phụ nữ đang mang thai và trẻ em là 11 -14g/dl. 

Nếu chỉ số HgB trong kết quả xét nghiệm thấp hơn chỉ tiêu tức là bạn đang thiếu máu, trường hợp chỉ số Hemoglobin thấp hơn 8g/dl thì cần xem xét truyền máu. Chỉ số HgB cũng thay đổi theo tình trạng của cơ thể, như khi ăn no, hoạt động mạnh, mất nước, thiếu máu,… 

Chỉ số HgB trong kết quả xét nghiệm có thể có những chênh lệch vì một số tác động trong quá trình tiến hành xét nghiệm:

• Đặt garo quá lâu gây tình trạng cô đặc máu.

• Số lượng bạch cầu và lipid máu có thể đánh lừa và gây ra tình trạng tăng giả tạo chỉ số HgB.

• Một số điều kiện sống có thể làm chênh lệch chỉ số Hemoglobin như người hút thuốc lá, người ở vùng cao có thể tăng chỉ số Hemoglobin.

• Tế bào máu được xét nghiệm bị vỡ có thể làm thay đổi chỉ số.

• Một số thuốc có tác dụng phụ tăng chỉ số Hemoglobin như gentamycin, methyldopa và một số thuốc có tác dụng phụ làm chỉ số Hemoglobin giảm xuống như thuốc kháng sinh, apresoline, aspirin, sulfonamid,...

3. Nguyên nhân dẫn đến việc chỉ số Hemoglobin thấp

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng thiếu máu trong cơ thể làm thấp chỉ số Hemoglobin, bao gồm việc các tế bào máu được hình thành với số lượng thấp hơn bình thường, tốc độ phá hủy quá nhanh của tế bào hồng cầu so với thời gian tạo thành, hoặc sự mất máu do các vết thương gây ra. Chu kỳ kinh nguyệt gây mất máu cho các bạn nữ, hoặc việc hiến máu thường xuyên cũng có thể gây ra tình trạng thiếu máu. Một số tình trạng thiếu máu được thể hiện qua chỉ số Hemoglobin gồm có:

Tình trạng thiếu sắt

Cơ thể bị hạn chế khả năng hấp thu sắt hoặc thực đơn dinh dưỡng thiếu đi lượng sắt cần thiết là nguyên nhân gây ra tình trạng thiếu sắt.

Tình trạng thiếu máu ác tính

Cũng giống như tình trạng thiếu sắt, thức ăn cung cấp hằng ngày thiếu lượng vitamin B12 cần thiết hoặc cơ thể không có khả năng hấp thụ vitamin B - 12 có thể gây ra tình trạng thiếu máu ác tính.

Tình trạng thiếu máu bất sản

Việc giảm đáng kể số lượng hồng cầu, tiểu cầu và bạch cầu do không kịp tạo ra các tế bào máu mới gọi là tình trạng thiếu máu bất sản.

Tình trạng thiếu máu do mất máu

Đây là hiện tượng xảy ra khi các tế bào hồng cầu bị loại bỏ khỏi cơ thể khi vẫn còn tuổi thọ, trong khi đó tủy sống vẫn chưa kịp sản sinh ra tế bào máu mới. 

Ở một số trường hợp, thiếu máu có thể liên quan đến bệnh lý khi báo hiệu những bất thường ở tủy xương, mắc bệnh bạch cầu, bất thường ở cơ quan tạo máu, có khối u ở đường tiêu hóa, cảnh báo bệnh ở thận và gan và có rối loạn viêm. 

Tình trạng thiếu máu là tình trạng phổ biến đối với phụ nữ sau sinh, nguyên nhân chủ yếu là do chế độ ăn uống không bổ sung đủ dinh dưỡng và lượng sắt cần thiết cho cơ thể, đặc biệt là tình trạng mất máu khi sinh với lượng máu cao làm hao hụt lượng máu dự trữ của người mẹ. Tình trạng thiếu máu cũng phổ biến ở phụ nữ hơn vì sự mất máu xảy ra thường xuyên trong chu kỳ kinh nguyệt.

4. Phòng thiếu máu và giảm chỉ số HgB

Để phòng ngừa tình trạng thiếu máu, chúng ta cần có chế độ dinh dưỡng đầy đủ các chất. Các thực phẩm giàu sắt và axit folic có thể kể đến là thịt, cá, trứng, sữa, các loại đậu, rau xanh, các chế phẩm từ đậu nành cũng giúp bổ sung vitamin B12. Ngoài ra, các loại trái cây giàu vitamin C cũng giúp tăng cường sức đề kháng và làm tăng khả năng hấp thu sắt.

Để bổ sung đầy đủ lượng sắt và axit folic cho cơ thể, hạn chế tình trạng thiếu máu, có thể uống viên sắt có kết hợp axit folic. Tuy nhiên, lưu ý nên uống viên sắt giữa hai bữa ăn, hoặc uống vào bữa tối trước khi đi ngủ, không uống kèm viên sắt với trà hoặc sữa.

Khám sức khỏe và xét nghiệm máu định kỳ để tầm soát và giúp phát hiện sớm tình trạng thiếu máu, từ đó có cách điều trị hiệu quả.